شاید نتوان خیلی دقیق درباره قدمت شیرینی «رشتهخشکار» نظر داد. اما بر اساس اطلاعات موجود، این شیرینی با قدمتی ۳۰۰ ساله در منطقه گسکرات بهویژه بخش «طاهر گوراب» صومعهسرا طبخ میشود.
بهترین رشته ریزان-اصطلاحی برای افرادی که رشته این شیرینی را آماده میکنند- در این منطقه وجود دارد.
و حتی در برخی خانوادهها رشته ریزی بهعنوان شغل آبا و اجدادی درآمده است.
ماه رمضان که شروع میشود نهتنها در منطقه طاهر گوراب که در تمام نقاط استان بهویژه شهر رشت بساط رشتهخشکار پزی علم میشود.
و بسته به کیفیت محصولی که ارائه میشود، هر مغازه مشتریان خاص خود را دارد.
حمید طاهر گورابی
حمید طاهر گورابی یکی از رشته ریزانی است که اگرچه سالها در منطقه طاهر گوراب به کار رشته ریزی مشغول بوده اما این روزها کاروکاسبیاش را به رشت منتقل کرده . و در ماه مبارک رمضان به ارائه این شیرینی به مشتریان میپردازد.
وی درباره نحوه طبخ «رشتهخشکار»توضیح میدهد:
این شیرینی مخصوص سفرههای افطار است و بیشترین تولید آنهم در همین ایام است
اما نوع و کیفیت مواد تشکیلدهنده آن، تأثیر زیادی در استقبال مشتریان دارد.
طاهرگورابی ادامه می دهد:
رشته خوشکار از دو محصول رشته و خشکار تشکیل شده که معمولا به صورت پیوسته نام برده می شود.
«رشته» همان ترکیب آرد و برنج و آب و شیر به تنهایی است که روی سینی مسی ریخته می شود.
و «خشکار» به رشته میان پر می گویند.
این رشته ریز گیلانی درباره نحوه درست کردن «رشته» می گوید:
قدیم تر ها برنج را خیس کرده و وقتی نرم شد، آن را آسیاب می کردند. تا آرد برنج یکدستی به دست آید.
و همان آرد برنج را برای تهیه رشته مورد استفاده قرار می دادند.
اما امروزه بیشتر از آرد برنج آماده استفاده می کنند.
وی یادآور می شود:
برای اینکه طبع رشته معتدل باشد، از ترکیب دو نوع آرد برنج حاصل از انواع «علی کاظمی» و «هاشمی» که یکی طبع سرد دارد و دیگری طبع گرم استفاده می شود.
طاهر گورابی می افزاید:
ابتدا آرد برنج را با آب و شیر مخلوط می کنیم و وقتی مایعی صاف و یکدست درست شد،
آن را در وسیله ای مخصوص که به آن «شانه رشته ریزی» می گویند، می ریزیم.
شانه رشته ریزی
وی درباره شکل و نحوه عملکرد «شانه رشته ریزی» توضیح می دهد:
شانه رشته ریزی وسیله ای استوانه ای شکل است که از یک طرف باز بوده تا بتوان مواد را داخل آن ریخت .
و از سویی دیگر به پنج- شش لوله باریک قیف مانند ختم می شود.
که این لوله ها به شکلی منظم در کنار هم قرار گرفته و خروج مواد رشته از این لوله ها به همراه چرخش دست استاد کار، شکل رشته را درست می کند.
طاهر گورابی همچنین درباره سینی مخصوص رشته پزی می گوید:
سینی مخصوص رشته پزی از جنس مس است و هرچه خلوص مس آن بیشتر باشد، پخت رشته و کیفیت آن بهتر می شود.
این رشته ریز گیلانی ادامه می دهد:
وقتی مواد رشته را روی سینی ریخته و به شکل بافت توری در آوردیم،
تا زمانی که مایع خود را بگیرد و قابل برداشتن از روی سینی باشد آن را گذاشته و چند بار پشت و رو می کنیم
تا به خوبی خود را بگیرد و در اصطلاح «وا» نرود.
«رشته» آماده شده را تا کرده و هم می توان به صورت خالی استفاده کرد
و هم می توان قبل از تا کردن داخل آن را با محتویاتی که از قبل آماده شده، پر کنیم و به صورت «خشکار» خورده شود.
وی درباره محتویات درون خوشکار توضیح می دهد:
محتویات درون خوشکار از گردو و کمی شکر به همراه ادویه مخصوص شامل هل، دارچین، جوز هندی و میخک تشکیل شده.
این مواد را درون رشته گذاشته و آن را تا می کنیم.
طاهر گورابی می افزاید:
این شیرینی به صورت خام در مغازه ها عرضه می شود و برای سرو آن حتما باید کمی سرخ شده و با شربتی که شامل کمی شکر، گلاب و زعفران است، شیرین شود.