کاخ اردشیر بابکان در دوران اردوان پنجم واپسین پادشاه اشکانی به دست اردشیر بابکان بنیادگذار سلسلهٔ ساسانی در سده ۳ میلادی ساخته شد.
به انگیزه جای گرفتن این کاخ در کنار چشمه قمپ آتشکده آن را آتشکده فیروزآباد نیز می‌نامند.
در ضلع شمالی بیرون از دیوار کاخ نیز چشمه‌ای گوارا از دل خاک می‌جوشد. و استخری طبیعی جلوی این چشمه به پدیدار شده است.
عده ای بر این باورند این بنا کاخ نبوده بلکه آتشکده ای بوده است.
دلیل باور ایشان، اعتقادات مهرپرستی که هر بنای مهمی که در کنار آب ساخته می شده،
محلی برای پرستش الهه آناهیتا و همینطور مهر بوده است، عنوان می شود.
مشخصات بنا
این بنا به طول ۱۱۶ متر و عرض ۵۵ متر یکی از کاخ های ییلاقی اردشیر به شمار می رود که از سنگ پاره و ملات گچ ساخته شده .
نمای آن از شمال به چشمه جوشان مدوری موسوم به برم پیر که آب زلالی از آن می جوشد و جاری می گردد.
از جنوب به دیوار بلندی است که آتشکده اصلی در آن جهت و بیرون از کاخ ساخته شده است.
این بنای بزرگ سنگی دارای سه گنبد، ایوان ها، دهلیزها و اتاق های متعدد است که همچنان باقی مانده.
گچ بری ها و تزیینات بالای درهای داخل آن پس از حدود ۱۷ قرن باقیست.
به نظر می رسد اردشیر بابکان در احداث کاخ خود به کاخ های شاهنشاهان هخامنشی توجه نشان می داد.
از ورودی شمالی بعد از ایوانی با سقف گهواره ای به تالار میانی مربع شکل و گنبد واری وصل می شود .
تالار میانی به دو تالار قرینه در شرق و غرب اتصال دارد.
و هر تالار با راهروهای جداگانه به بخش های دیگر کاخ راه دارند.
راهرو تالار غربی به پلکان طبقه دوم کاخ منتهی می شود.
ایوان جنوبی نیز به اتاق های چهار جانب کاخ که به نظر جمعی از کارشناسان، مهمانسرای کاخ بوده و به ورودی جنوبی باز می شود.گچ بری و تزیینات تالارها بسیار زیبا و باشکوه شبیه کاخ تچر تخت جمشید می باشد. زیر بنای کاخ با چشمه جوشان ۸۵۰۰ متر است. می توان گفت بناهای گنبدار اسلامی از این کاخ گرفته شده است.
چشمه سار و آب های روان و درختان باصفای بیرون کاخ بر کیفیت این اثر تاریخی مهم افزوده است.
پیشنهاد می شود در سفر به استان فارس و شهرستان فیروز آباد حتما از این جاذبه فرهنگی دیدن نمایید.
