نقاشی سیاه قلم واژه ای است که در میان عوام رواج داشته
و منظور از آن استفاده از ذغال و مداد کنته در کشیدن طرح و مخصوصا طراحی چهره می باشد.
اینکه این واژه از کی و چگونه ترویج شده و تاریخچه دقیق آن چیست، اطلاعات موثق و کاملی را هنوز نیافته ایم.
اما بطور حتم و یقین آموزشهای غیر اصولی و غیر حرفه ای سالهای اخیر، در گسترش و توسعه استعمال غیر کارشناسانه این واژه نقش موثری ایفا کرده است.
در قدیم “ذغال مِل” شیوه ای از طراحی با ترکیب مِل و ذغال و با استفاده از قلم مو و بروی بوم بوده است
که عمدتا توسط بعضی از شاگردان استاد کمال الملک استفاده می شده است.
شاید بتوان گفت که واژه سیاه قلم از آن دوره باب شده است.
به هر حال آنچه مسلم است، امروزه، کشیدن طرح با ذغال و ر، که معنای سیاه قلم تصور می گردد،
جزو هنر طراحی محسوب شده و در آموزشهای آکادمیک و سیستماتیک دانشگاهی، تعریفی برای واژه سیاه قلم وجود ندارد.
مداد، ذغال، مداد کنته، آب مرکب، قلم فلزی و …، همه از وسایل طراحی محسوب می گردند
و هنری که حاصل استفاده از آنهاست، “هنر طراحی” نام دارد.
تمام وسایل و متریالهایی که در آنها، تُنهای تاریک روشن با کم و زیاد شدن قشر و ضخامت اثر ابزار برروی زمینه بدست میاید
و سفیدی و یا رنگ زمینه در تُنهای مورد استفاده نقش ایفا کند، طراحی نام گذاری می گردد.