گاهی اوقات با عکس هایی مواجه میشویم که سایه ای از سوژه بر روی عکس ایجاد میشود و سوژه تاریک است. در این نوع عکس ها تکنیکی به کار رفته میشود که به آن ضد نور یا سیلوئت (silhouette) گفته میشود. بسیاری از افراد در این تکنیک برای نشان دادن احساسات مختلف مانند اندوه یا شادی استفاده کنند. و یا میتوان با استفاده از این تکنیک جلوه ای مرموز یا ترسناک به عکس بدهیم. این باعث میشود که بیبننده قدرت تخیل خود را نیز وارد ماجرا کند .
برای اجرای این تکنیک نیازمند یک منبع نور قوی هستید. هم میتوانید از نور مصنوعی استفاده کنید هم طبیعی. برای ثبت چنین عکس هایی از نظر زمانی محدودیت ندارید ولی بهترین زمان هنگام طلوع یا غروب خورشید است. چرا که به عکسها به طور طبیعی حالت دراماتیک فوق العاده ای میبخشد. در عکاسی ضد نور یا سیلوئت نکته ای که باید به آن توجه شود اینست که سوژه مقابل منبع نور قرار میگیرد. نورسنجی نیز برخلاف مواقع دیگر عکس برداری پیش میرود. به این ترتیب که بر اساس روشن ترین بخش تصویر نورسنجی انجام میشود. براساس این تنظیم ساده و به دلیل نوردهی کم به سوژه، تصویر سیاه یا به اصطلاح آندر اکسپوژر میشود.
در عکاسی ضد نور به این نکات توجه کنید:
۱. یک سوژه مناسب انتخاب کنید
تقریبا هر سوژه ای رو میتوان برای عکاسی ضد نور یا سیلوئت مدنظر قرار داد اما بعضی سوژه‌ها بهترند. سوژه ای انتخاب کنید که شکل قابل تشخیصی داشته باشد تا تصویر دو بعدی شده آن در کنار رساندن مفهوم برای بیننده جذابیت کافی نیز داشته باشد. این نوع عکاسی اطلاعاتی از رنگ، بافت و ظاهر سوژه به دست نمی‌دهد پس سعی کنید سوژه‌هایتان شکل قابل تشخیصی داشته باشند.
۲. فلش را خاموش کنید
اگر دوربین خود را در حالت خودکار قرارد داده اید احتمالا در چنین شرایطی از فلش استفاده خواهد کرد و این اتفاق عکس ضدنور را خراب می‌کند. در واقع شما می‌خواهید نور جلوی سوژه تا حد امکان کم باشد پس برای این منظور باید حواستان باشد که به واسطه فلاش نوری به سوژه نرسد.
۳. نور را به درستی تنظیم کنید
وقتی نوبت به مرحله نورسنجی می‌رسد لازم است بسیاری از چیزهایی که تا کنون درباره عکاسی معمول یاد گرفته اید را فراموش کنید و کمی متفاوت فکر کنید. عکاسی ضد نور یک راه متفاوت اندیشیدن است. به جای آن که اساس نورسنجی را مقابل سوژه قرار دهید آن را بر اساس پشت سوژه جایی که نور بیشتری تابیده میشود تنظیم کنید. با وجود این که بهترین زمان و مکان برای گرفتن عکس‌های ضد نور در برابر نور خورشید در هنگام طلوع و غروب آن است اما هر نور روشنی برای این کار می‌تواند به کار گرفته شود.
۴. عکس خود را قالب بندی کنید
محل سوژه را در عکس طوری تنظیم کنید که علاوه بر قرارگرفتن در برابر منبع نوری مقدار کافی از پیش زمینه را هم در تصویر نشان دهد. در عین حال نکات مربوط به ترکیب بندی را نیز در خاطر نگه دارید.
۵. سوژه عکاسی ضد نور را متفاوت و بدون درهم ریختگی نمایش دهید
اگر بیشتر از یک سوژه در عکس ضد نور شما وجود دارد سعی کنید که آنها را مجزا از هم قرار دهید. مثلا اگر سوژه شما یک درخت و یک انسان است، در این حالت نباید انسان در مقابل درخت قرار بگیرد و یا حتی به آن تکیه دهد زیرا باعث میشود ببینده نتواند بین مرزهای دو سوژه تفکیک کند و در نهایت تصویر گیج کننده باشد.
۶. حالت خودکار
بیشتر دوربین‌های دیجیتال مدرن دارای حالت اندازه گیری خودکار هستند که برای اندازه گیری نور و تنظیمات مربوط نورسنجی به خوبی عمل می‌کنند. مشکل این جاست که این دوربین‌ها به حدی هوشمند هستند که به جای آن که تصویر شما را تاریک کنند آن را روشن می‌کنند. برای آن که بتوانید عکس سیلوئت بگیرید لازم است که کمی دوربین را گمراه کنید. بیشتر دوربین‌ها در حالت خودکار به محض آن که شما دکمه شاتر را نیم فشار دهید عمل نورسنجی را انجام می‌دهند و در همان زمان فکوس هم می‌کنند. دوربین خود را روی روشن ترین قسمت پیش زمینه ببرید و شاتر را تا نیمه فشار دهید تا نورسنجی انجام گیرد ولی آن را رها نکنید. حالا دوربین را روی کادر و سوژه بیاورید و شاتر را تا انتها فشار دهید. این کار در بیشتر دوربین‌های دیجیتال به عکس ضدنور ختم میشود.
برخی از دوربین‌های دیجیتال هم هستند که دارای امکان نورسنجی «نقطه ای» یا «مرکزی» هستند که میتوانید در هنگام استفاده از تکنیک بالا آنها را روشن کنید. بدین ترتیب اندازه گیری نور روی مرکز قالب عکستان قرار میگیرد به جای آن که بر اساس چندین نقطه متفاوت باشد. این بدان معنی است که شما به دوربین به طور دقیق می‌گویید که می‌خواهید نور چه قسمتی از تصویر معیار نورسنجی عکس باشد.
۷. حالت غیرخودکار
اگر تکنیک تنظیمات خودکار برای عکس ضدنوری که مدنظرتان هست مناسب نیست و دوربین به شما امکان تنظیم کردن دستی نورسنجی را می‌دهد آنگاه از این امکان استفاده کنید و عکس را با تنظیمات خودتان بگیرید. خوبی عکاسی دیجیتال آن است که میتوانید آنقدر عکس را تکرار کنید تا بالاخره به آنچه دلتان را راضی می‌کند دست یابید.
یک راه ساده برای کار کردن با حالت تنظیمات غیرخودکار یا دستی این است که سرعت شاتر و دریچه دیافراگم را بر اساس آنچه در حالت خودکار پیشنهاد شده تنظیم کنید سپس روی سوژه موردنظر فکوس کنید. اگر به نظرتان رنگ سوژه هنوز به اندازه کافی تیره نیست میتوانید سرعت شاتر را یک یا دو استاپ کم کنید و اثر آن را بررسی کنید.
۸. فکوس کردن
در بیشتر مواقع شما تمایل دارید که فکوس روی سوژه باشد و این امر روش توضیح داده شده در مرحله ۶ را کمی دشوار می‌کند. زیرا هنگامی که شاتر را تا نیمه فشار می‌دهید تا نورسنجی را به درستی تنظیم کنید فکوس را نیز روی همان نقطه از پیش زمینه صورت گرفته است. برای حل این مشکل میتوانید از دو استراتژی استفاده کنید. ابتدا اگر دوربین شما امکان تنظیم دستی فکوس را دارد پس آن را از حالت خودکار خارج کنید و پیش از نور سنجی ابتدا روی سوژه فکوس کنید.
